“Vanavond noem ik je Victorine.” Hij zei het met een glimlach, maar ik wist dat als hij een nieuwe naam voor me bedacht ik moest oppassen. “Wie is Victorine?” Hij leunde achterover in zijn leren stoel. Zoals hij daar zat, slechts gekleed in een smokingbroek en hagelwit hemd met de bovenste knoopjes open, was hij weer verdomd aantrekkelijk. Hij streek zijn dikke grijze haar warrig naar achteren, terwijl hij me doordringend aankeek. “Victorine was model van een beroemd schilder.” “Een naaktmodel?” Ik voelde een tinteling in mijn onderbuik toen ik de vraag stelde. Alsof hij het niet de moeite vond mij te antwoorden, ging hij verder. “Heb je ooit gehoord van de Venus van Urbino?” We waren nog geen twee minuten in gesprek, en hij had me al uit mijn dagelijkse bestaan getrokken. Victorine, de Venus van Urbino. Waar wilde hij heen? “Nee, ik heb wel eens van Venus gehoord, maar niet die jij noemt.” “Er is maar één Venus, de Romeinse godin van de Liefde. Urbino is een belangrijke kunststad in Italië.” Hij nam een slok van zijn champagne, zette het glas terug en vervolgde zijn uitleg.

“Omstreeks 1538 schilderde Titiaan, een van de belangrijkste kunstschilders van zijn tijd en werkend aan het hof van Urbino, zijn Venus. Het is een olieverfschilderij en beeldt een naakte jonge vrouw, liggend op een bed, als Venus uit.” De manier waarop hij vertelde en de intense blik in zijn ogen maakte dat ik steeds meer gefascineerd raakte. Ik begon alles om me heen te vergeten en het leek alsof ik in de tijd werd teruggezogen. Blijkbaar verwachtte hij niet dat ik iets zou zeggen. “Met het schilderen van Venus werd zij vereerd. Behalve de vele schilderijen die er gemaakt zijn van haar, zijn er zelfs tempels voor haar gebouwd.” Hij pakte de champagnefles uit de koeler en schonk ons beide nog eens in. In gedachten liet ik het verhaal op me inwerken. Hoewel ik nog steeds niet wist wat de betekenis van dit alles was, sprak het idee van verering mij bijzonder aan. Ik keek hoopvol, wensend dat hij uit zichzelf zou vervolgen. Ik voelde me te onwetend over dit onderwerp een passende vraag te stellen.

“Maar als je niet kunt schilderen of bouwen, moet je een andere manier bedenken om een vrouw te vereren.” Terwijl hij praatte gleed hij met zijn rechterhand in zijn broekzak. Toen hij zijn hand terugtrok, boog hij zich naar mij toe en sprak zacht. “Strik dit rond je nek.” Verrast door deze onverwachte verandering van sfeer, nam ik een zacht zwart fluwelen lint aan. Ik ging rechtop op de bank zitten en knoopte het om. Een nieuwe sensatie maakt zich meester van me. Het kon niet anders dan dat dit een bedoeling had en op een of andere manier met het verhaal verbonden was. “Het staat je prachtig, precies zoals ik me voorgesteld had,” sprak hij, toen ik de laatste knoop strikte. Hij liet een stilte vallen.

Plotseling, met ondeugend vlammende ogen ging hij verder. “In 1863 schilderde een Franse schilder een werk dat tot grote controverse leidde, het werd immoreel en vulgair genoemd. Deze kunstenaar, Édouard Manet, had zich laten inspireren door de Venus van Urbino. Maar waar het schilderen van Venus als een verbetering van de natuur gezien werd, en dus een leugen, wilde Manet de waarheid vertellen.” Ik begon moeite te krijgen mijn aandacht bij het verhaal te houden. De woorden immoreel en vulgair triggerden heftige gevoelens en het symbool om mijn nek versterkte dat. Ik werd stap voor stap een andere dimensie binnen geleid. De verandering moet zichtbaar en voelbaar zijn geweest. “Steek je arm naar me uit.”



Zonder na te denken volgde ik zijn aanwijzing op, en voor ik het goed en wel in de gaten had droeg ik een schitterende armband. Bij het geluid van het dichtklikken leek het alsof ik aan hem geketend en van de buitenwereld afgesloten was.

“Gelijk Titiaan schilderde deze Manet een naakte vrouw. Het was echter haar naaktheid, noch de aanwezigheid van een zwarte dienstmeid die voor controverse zorgde.” Hij zocht mijn ogen, mijn reacties constant peilend. Vroeger luisterde ik ademloos naar mijn vader die op de rand van mijn bed verhaaltjes vertelde, maar die gingen over andere mensen. Nu voelde ik dat het over mij ging, die vrouw wilde ik zijn, die vrouw was ik. Hij voelde me totaal. Met zijn diepe stem had hij geen betere opdracht kunnen geven. “Trek je kleren uit, Victorine” Als in een droom begon ik zonder enige aarzeling de knoopjes van mijn jurk los te maken. Binnen enkele tellen zat ik naakt voor hem. Ik keek naar hem en voelde zijn goedkeuring. Toen, alsof er niets gebeurd was, ging hij verder. “Wat de tijdgenoten van Manet zo schokte was de uitdagende blik in de ogen van de vrouw, en de verschillende details waaruit blijkt dat ze een luxe courtisane is. Ze draagt sierraden, en is gevleid op een kleurige dure sjaal.” Zo onverwacht als alles gebeurde, stond hij op en liep om zijn stoel heen. Hij bukte en kwam met een opgevouwen doek in zijn hand weer overeind. Hij sloeg het open.

“Kortom, een luxe courtisane die baadde in weelde.” Hij drapeerde het doek over de bank, en beval me erop te gaan liggen. Bijna teder pakte hij mijn linker pols en legde deze zo dat mijn schaamstreek bedekt werd. Zachtjes fluisterde hij me toe niet te bewegen. Daarna deed hij een stap achteruit, alsof hij zijn compositie in groothoek wilde zien.

“Als je dit werk van Manet bekijkt, zul je zien dat hij schilderde met snelle, bijna haastige penseelstreken. Waar zijn tijdgenoten de naaktheid idealiseerde, schilderde Manet de naaktheid van de vrouw veel rauwer en brutaler. De hele afbeelding ademt een enorm sexueel geladen sfeer.”

Ik moest omhoog kijken om zijn gezicht te zien, maar bij die laatste woorden gingen zijn eigen ogen ook brutaler en rauwer kijken. Ik voelde een siddering door mijn lichaam trekken. Geraffineerd had hij mij in een onderdanige positie gemanoeuvreerd en het effect daarvan werd merkbaar. Naakt onder zijn intense blik drong zich een intense gulzigheid aan mij op. Maar ik voelde dat hij nog niet klaar was. Zonder mij iets aan te bieden, nam hij nog een slok van zijn champagne.

“Het was die uitdagende blik, die me aan jou deed denken. Manet schilderde een zelfbewuste en onafhankelijke vrouw die haar eigen keuze had gemaakt en zich niets aantrok wat anderen daarvan vonden.” Zijn ogen zochten wederom die van mij, en ik brandde van binnen. Onder mijn linkerhand begon mijn kruis steeds natter te worden. Ik wilde van de bank af komen, naar hem toe kruipen en hem alles geven. Maar hij had me opgedragen niet te bewegen.

“Vanavond heb ik je gevleid in de houding van die vrouw. Ik moet echter één aanpassing maken ten opzichte van het origineel.” Ik vroeg me af wat er nog veranderd kon worden aan een naakte, zich courtisane voelende vrouw op een bank. Hier lag ik, klaar voor hem. Bereid tot alles. “De plaatsing van de linkerhand van het model wordt gezien als het benadrukken van haar sexuele dominantie over mannen.” Hij glimlachte even. “Daarvan is hier geen sprake …”

Hij hoefde niets meer te zeggen. Even sloot ik mijn ogen. Ik voelde me licht en vrij. Zonder een enkele belemmerende gedachte gleed mijn hand weg van de plek die het eerder verborgen hield. En in dezelfde beweging toonde ik hem wat van hem was. Toen ik mijn ogen weer opende zag ik dat zijn zwarte broek was verdwenen. Hij was klaar om te nemen wat hem toebehoorde. Woordloos, hard en intens voltooide hij zijn meesterwerk.